W dobie niestabilnej sytuacji gospodarczej, pracodawcy coraz częściej zamiast umowy o pracę, oferują nowym pracownikom umowy cywilnoprawne. Takie rozwiązanie daje szansę na obniżenie kosztów i uelastycznienie wzajemnych praw i obowiązków stron.
W obrocie prawnym występują trzy formy typowych kontraktów o pracę tj.:
- umowa o pracę,
- umowa o dzieło,
- umowa o świadczenie usług, do której, na podstawie art. 750 Kodeksu cywilnego, mają zastosowanie przepisy umowy zlecenia.
Zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy umowa o pracę charakteryzuje się nawiązaniem stosunku pracy. Wg ustawy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, oraz w wyznaczonym miejscu i czasie, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Stosunek pracy charakteryzują takie elementy jak dobrowolność zawarcia, odpłatność, osobiste świadczenie pracy, staranność działania i podporządkowanie pracownika.
Należy pamiętać, iż umowa o pracę nie może zawierać postanowień mniej korzystnych niż te określone w Kodeksie pracy. Każdy pracownik zatrudniony na podstawie tej umowy, posiada więc szereg uprawnień, których nie daje umowa zlecenia lub umowa o dzieło:
- odpłatny urlop,
- możliwość dokształcania się na koszt pracodawcy,
- świadczenia w razie wypadku przy pracy,
- wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby,
- dodatkowe wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.
Od całości wynagrodzenia odprowadzane są także składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.
Zawarcie umowy o pracę daje, więc obu stronom tego stosunku znaczną stabilizację oraz poczucie bezpieczeństwa.
Warto pamiętać, że pracownik świadczy usługi, oparciu o wskazówki, polecenia i ścisły nadzór pracodawcy, w określonym miejscu i czasie przez niego wyznaczonym.
Umowa o dzieło regulowana jest w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego, charakteryzuje się tym, że przyjmujący zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła na rzecz zamawiającego. Dziełem może być określony przez strony rezultat, efekt lub konkretny obiekt materialny, i niematerialny. Przede wszystkim to ten konkretny rezultat umowy o dzieło odróżnia ją od umowy o pracę, która jest umową starannego działania. Umowa o dzieło, cechuje się znaczną swobodą i samodzielnością wykonawcy. Wykonujący dzieło nie podlega bezpośrednio poleceniom przełożonego, i w zasadzie sam decyduje o sposobie wykonania dzieła.
Warto pamiętać przyjmujący zamówienie nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, chyba że umowa o dzieło została zawarta przez przedsiębiorcę z własnym pracownikiem.
Umowa zlecenia oraz umowa o świadczenie usług (umowa współpracy), do której na mocy art. 750 Kodeksu cywilnego, stosujemy odpowiednio przepisy o umowie zlecenia. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania na rzecz dającego zlecenie do wykonywania określonej usługi, w określonym terminie, za określone wynagrodzenie. Przepisy nie określają czasu wypowiedzenia umowy, jak ma to miejsce przy umowie o pracę.Każda ze stron może rozwiązać umowę w dowolnym czasie (brak stabilności tego stosunku prawnego).
Jeśli umowa jest jedynym tytułem do ubezpieczenia społecznego, to opłacanie składek na ZUS z jej tytułu jest obowiązkowe.
- składki emerytalne i rentowe po połowie finansują zleceniodawca i zleceniobiorca.
- ubezpieczenie wypadkowe obowiązkowe gdy usługa jest wykonywana w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę.
- składka zdrowotna
Jeśli umowa zlecenia jest umową dodatkową to ubezpieczenia społeczne są dobrowolne.
Decydując się na zawarcie umowy z nowym pracownikiem, warto rozważyć różnice pomiędzy poszczególnymi rodzajami umów.
Źródło: E-Gospodarka.pl